Agnieszka Berlińska
SZAJNA, SZAJNISKO
Portret zakulisowy

Konsultacja redakcyjna: Daniel Mariusz Lis
Redakcja i korekta: Iga Kruk-Żurawska

Copyright for this text © by Agnieszka Berlińska, 2024
Copyright for this edition © Teatr Studio im. Stanisława Ignacego Witkiewicza
Zdjęcie na okładce © Wojciech Plewiński
ISBN 978-83-973175-0-5

format: 145×205 mm
liczba stron: 384
oprawa: miękka 

Cena okładkowa: 59,90 ZŁ
Cena w przedsprzedaży: 49,90 ZŁ (książki zakupione w przedsprzedaży będa wysyłane po 16 grudnia)

Premiera krakowska: w ramach festiwalu Boska Komedia
Premiera warszawska: 16 grudnia 2024, godz. 18.00 w STUDIO
Premiera krakowska: 7 grudnia 2024, godz. 14:00, Bunkier Sztuki, Festiwal Boska Komedia

Ta książka nie jest tylko fascynującą biografią jednego z najbardziej kontrowersyjnych reżyserów w historii polskiego teatru. To także opowieść o narcyzmie artysty i kosztach, jakie za tę cechę charakteru ponosi on i jego zespół. Czy narcyzm w sztuce jest do zaakceptowania? Każdy i każda z nas będzie mieć swoją odpowiedź. Polecam tę książkę nie tylko miłośnikom teatru.
MARIUSZ SZCZYGIEŁ

Józef Szajna to wielki wizjoner teatru. Jego inscenizacja Boskiej Komedii o tytule Dante wstrząsnęła mną i pozostawiła ślad na moich pracach. Tylko Jego szaleńczej odwadze zawdzięczam próbę adaptacji Odysei Homera, w której Itaką był cały Teatr Studio, Hadesem stały się tajemnicze podziemia Pałacu Kultury, Ikarusy wiozły widzów nad Wisłę, a barką z żeglarzami Odysa płynęło się do wysp Syren, Heliosa, Kirke i Kalipso. Nieukończony spektakl w Warszawie kilka lat później znalazł swoje miejsce na londyńskiej Tamizie i otworzył mi, dzięki Szajnie, drzwi na świat.
LECH MAJEWSKI

Dlaczego kiedy Józef Szajna, reżyser o ogromnym dorobku, odchodził z Teatru Studio w 1982 roku, nie mógł być spełnionym artystą? W swoim reportażu o Józefie Szajnie Berlińska przygląda się, jak artysta i reżyser najpierw w miejscu „zwykłego” Teatru Klasycznego powołał do istnienia otwarty na eksperyment artystyczny Teatr Studio, a potem doprowadził do powstania Centrum Sztuki, nowoczesnej, multiartystycznej instytucji, porównywanej z paryskim Centre Pompidou. Autorka nie proponuje jednak rocznicowej monografii czy historycznego kompendium, ale reporterską opowieść o Szajnie i Studio, tkaną z rozmów przeprowadzonych z artystami, krytykami, widzami i uczestnikami życia kulturalnego Warszawy lat siedemdziesiątych. Wśród ponad kilkudziesięciu rozmówców Berlińskiej są znani aktorzy i aktorki, reżyserzy, postaci kultury i sztuki, krytycy oraz rodzina i współpracownicy Szajny (m.in.: Stanisław Brudny, Irena Jun, Józef Wieczorek, Helena Norowicz, Marian Opania, Łukasz Szajna, Zygmunt Krauze, Waldemar Dąbrowski, Lech Majewski), a także ci, którzy z różnych stron świata przyjechali do Polski, aby z bliska obserwować Szajnę przy pracy. Z ich opowieści wyłania się artysta niejednoznaczny – naznaczony doświadczeniem Zagłady, uwikłany w relacje z władzą, przekonany o słuszności swoich wyborów – który konsekwentnie kreował wizerunek „jednego z najbardziej kontrowersyjnych twórców polskiego teatru”. „Szajna, Szajnisko” pozwala poznać z bliska i odkryć na nowo tego niespokojnego, poszukującego artystę, jego otoczenie i szczególne czasy, gdy tworzył – to opowieść o twórcy, który próbuje wydostać się z dusznej atmosfery PRL-u i zrewolucjonizować sztukę. 

Agnieszka Berlińska – teatrolożka i reporterka, specjalizująca się w wywiadach z twórcami i uczestnikami kultury; w latach 1999-2003 sekretarz literacki Teatru Narodowego; w latach 2010-2011 redaktorka naczelna serwisów internetowych Europejskiego Kongresu Kultury i Krajowego Programu Kulturalnego Polskiej Prezydencji. Autorka książki „Komuna Otwock. Przewodnik Krytyki Politycznej”.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Projekt został zrealizowany w ramach stypendium artystycznego m.st. Warszawy

Partner: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego

Patroni medialni: Trójka - Program 3 Polskiego Radia, Tygodnik Powszechny, e-teatr.pl, Miesięcznik Teatr, Spotkania z Zabytkami